Bịt mặt đi mua… bao cao su
Đây chỉ là bài tập về nhà trong một lớp tập huấn của Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số, hướng dẫn về chủ đề sức khoẻ tình dục. Bài tập được đưa ra là mỗi người đi mua bao cao su, xem giá bao nhiêu và có tác dụng như thế nào. Ai cũng hoàn thành bài tập của mình nhưng theo những cách không ai giống ai.
Với những nam giới đã có gia đình thì đây là một việc hết sức đơn giản, họ tỏ ra rất tự tin và thường chọn loại rẻ. Còn với những thanh niên chưa có gia đình, dù là nam hay nữ thì tâm lý chung đều là ngại ngùng. Các bạn nam chia sẻ nếu người bán hàng là cùng giới thì họ sẽ thấy thoải mái hơn, họ có thể chọn những loại đắt hơn một chút (siêu mỏng, có gai…).
Đặc biệt nhất là câu chuyện đi mua bao cao su của Duyên. Chỉ là bài tập, bản thân cô gái cũng không có ý định “ăn cơm trước kẻng” nhưng cô vẫn thấy ngại, có cảm giác như trên trán mình có in dòng chữ “chưa kết hôn”. Cô thực sự không biết bao cao su mình mua giá bao nhiêu, chỉ biết đưa tiền rồi cắm đầu đi.
Câu chuyện trên được chị Hoàng Tú Anh, Giám đốc Trung tâm Sáng kiến Sức khỏe và Dân số, dẫn ra bên lề hội thảo hưởng ứng ngày sức khỏe tình dục thế giới được tổ chức gần đây tại Hà Nội.
“Đến lúc nào thì việc một người đi mua bao cao su mới được nhìn nhận là một chuyện hết sức bình thường? Đến khi nào thì một người lớn tuổi nhưng vẫn còn ‘ham muốn’ đi mua bao cao su mà không sợ xã hội phán xét kiểu ‘già bằng đấy rồi mà vẫn còn ham?’ Và cách chúng ta bảo vệ thanh niên như hiện nay có hợp lý không?”, chị Tú Anh nói.
Theo chị, xã hội có vẻ quan ngại nhiều về đời sống tình dục của thanh niên, lo sinh viên quan hệ sớm quá, bắt đầu một mối quan hệ dễ dàng quá. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chính thức về lứa tuổi này lại cho kết quả ngược lại.
So với thế giới, tuổi quan hệ tình dục của thanh niên Việt Nam bắt đầu khá muộn, 18,1 tuổi (theo điều tra quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam năm 2008, gọi tắt là Savy 2). Thế nhưng những hệ luỵ do quan hệ tình dục như mang thai ngoài ý muốn, nạo phá thai, bệnh lây truyền qua đường tình dục… lại đáng báo động.
Thống kê của Bộ Y tế năm 2006 cho thấy, tỷ lệ nạo phá thai tính trên 100 trẻ sơ sinh sống là 34,7%, trong đó học sinh – sinh viên chiếm gần 21%, cao hơn tỷ lệ phá thai trung bình của thế giới.
Tuổi bắt đầu quan hệ ở Đan Mạch là 15, sớm hơn Việt Nam rất nhiều. Thế nhưng tỷ lệ nạo phá thai của nước này lại thấp nhất thế giới. Vì thế, có thể nói quan hệ tình dục sớm hay muộn, trước hay trong hôn nhân không phải là vấn đề mà là cách cá nhân, xã hội nhìn nhận về vấn đề tình dục như thế nào, chị Tú Anh cho biết.
Hiện nay vì coi thanh niên còn non nớt, chưa có kiến thức nên gia đình, cả xã hội đang bảo vệ họ bằng cách đặt hàng rào, rồi đưa vào khuôn phép giống như nhà trẻ, cách ly mọi mối quan hệ. Hy vọng bằng cách này họ sẽ không nghĩ đến tình dục, không quan hệ tình dục sớm quá…
“Thế nhưng, tình dục là nhu cầu có thật, là sự phát triển tự nhiên, việc cấm đoán, bảo hộ không hiệu quả. Chúng ta cần có cách tiếp cận mới, khẳng định tình dục ở mỗi cá nhân. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, khi một người biết được quyền của mình thì có thể quyết định cuộc sống tình dục của mình, quyết định quan hệ khi nào, với ai, ở đâu, như thế nào”, chị Tú Anh chia sẻ.
Chủ đề của ngày Sức khỏe tình dục thế giới năm nay là “Thanh niên có quyền có một đời sống tình dục lành mạnh, an toàn và thỏa mãn”. Trong đó, lành mạnh nghĩa là một mối quan hệ dựa trên sự tôn trọng, bình đẳng, đồng thuận. Nó được coi là nên tảng để có đời sống tình dục an toàn (phòng ngừa bệnh tật) và thỏa mãn. Vì thế, việc một người tìm kiếm cách quan hệ như thế nào để thỏa mãn, sử dụng đồ chơi tình dục, bao cao su gai góc, chất bôi trơn… không có gì là xấu xa.
Sức khỏe tình dục của thanh niên Việt Nam gần như bắt đầu từ con số không, nhưng như nhiều chuyên gia vẫn nói muộn còn hơn không.
Ông Lương Phan Cừ, Nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cũng thừa nhận, nhận thức về tình dục của người Việt Nam còn rất hạn chế, gần đây mới được nói nhiều, ngay cả trên các diễn đàn. Đầu những năm 90, những người làm công tác dân số chỉ nói đến bao cao su đã xấu hổ chứ chưa nói đến quan hệ tình dục, chuyện yêu đương nam nữ. Nhưng giờ đây chúng ta bước đầu đã cởi mở hơn. Đây có thể coi là một bước tiến.
Điều mà các chuyên gia hy vọng đó là xã hội, nhà trường, gia đình hãy thắng thắn trò chuyện với con, hãy vẽ đường để “hươu” chạy đúng đường.
Phương Trang
